Socialezekerheids­stelsel

Dit wetsvoorstel werd op 4 juni 1996 ingediend door de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Linschoten i.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is in verband met de intrekking van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet een regeling te treffen met betrekking tot een arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor jonggehandicapten.

Ingediend
4 juni 1996

Volledige titel
Voorziening tegen geldelijke gevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid voor jonggehandicapten (Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten)

Ondertekening memorie van toelichting

Kamercommissies

Dit wetsvoorstel voorziet voor jonggehandicapten en studerenden in een afzonderlijke voorziening op minimumniveau tegen de geldelijke gevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid, gefinancierd uit de algemene middelen.

De totstandkoming van een afzonderlijke regeling voor deze categorie vloeit voort uit de kabinetsvoornemens tot versterking van de marktwerking in de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). Op de motieven en doelstellingen van deze kabinetsvoornemens wordt ingegaan in het voorstel van Wet Premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (Pemba) (Kamerstukken II, 1995/96, 24 698, nrs. 1 t/m 3).

Als gevolg van deze voornemens zal de huidige AAW haar betekenis als volksverzekering verliezen. Het zonder meer vervallen van de AAW zou tot gevolg hebben dat in ieder geval voor zelfstandigen en jonggehandicapten geen regeling tegen inkomensderving meer zou bestaan. Dit wordt ongewenst geacht. Het kabinet is van oordeel dat voor een ieder van rechtswege een regeling bij inkomensderving ten gevolge van arbeidsongeschiktheid moet blijven bestaan. Om die reden worden twee nieuwe regelingen voorgesteld, namelijk een verzekering voor zelfstandigen, meewerkende echtgenoten en beroepsbeoefenaren (de WAZ) en een voorziening voor jonggehandicapten en studenten (Wajong). Wat betreft de regeling voor zelfstandigen wordt verwezen naar het voorstel van Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ).

In het onderhavige wetsvoorstel wordt voorzien in een regeling voor jonggehandicapten die voorafgaand aan de leeftijd van 17 jaar arbeidsongeschikt zijn geworden. De regeling geldt ook voor studerenden die nadien tijdens de studie arbeidsongeschikt zijn geworden. Het voorliggende wetsvoorstel vormt daarmee een wettelijke voorziening tegen het risico van langdurige arbeidsongeschiktheid voor personen die arbeidsongeschikt zijn geworden op een tijdstip dat zij vanwege de jeugdige leeftijd nog niet konden deelnemen aan betaalde arbeid.

Gekozen is voor een afzonderlijke wettelijke voorziening, omdat bij jonggehandicapten en studerenden, anders dan bij werknemers en zelfstandigen, geen sprake is van feitelijke inkomensderving, maar van veronderstelde inkomensderving. Financiering door betrokkenen zelf via premieheffing is bij deze categorie, anders dan bij werknemers en zelfstandigen, niet aan de orde. De voorliggende voorziening wordt gefinancierd uit de algemene middelen.

Uitgangspunt is dat aangesloten wordt bij de huidige situatie in de AAW. Dit geldt onder meer voor de voorwaarden voor het recht op uitkering, het arbeidsongeschiktheidscriterium en de duur en hoogte van de uitkering. Er bestaat individueel aanspraak op uitkering op minimumniveau, wanneer betrokkene voor de leeftijd van 17 jaar arbeidsongeschikt is geraakt en een wachttijd van 52 weken heeft doorlopen. Toekenning van de uitkering kan op zijn vroegst plaatsvinden vanaf de leeftijd van 18 jaar. Voor studerenden die tijdens de studie arbeidsongeschikt zijn geworden vindt toekenning van de uitkering op een later tijdstip plaats, nadat de wachttijd van 52 weken is verstreken. De uitkering wordt verstrekt tot de eerste dag van de maand, waarop de leeftijd van 65 jaar wordt bereikt. Er is geen toets op vermogen noch op het inkomen van de partner.

Uiteraard is van de AAW afgeweken, waar dit in verband met het gewijzigde karakter van de regeling en de doelgroep noodzakelijk bleek.

In dit wetsvoorstel wordt voor het overige de opzet en vormgeving van het wetsvoorstel WAZ gevolgd.

De uitvoering wordt, met het oog op de efficiency, opgedragen aan één bedrijfsvereniging, de Nieuwe Algemene Bedrijfsvereniging. Deze bedrijfsvereniging voert thans in de meeste gevallen ook de AAW uit ten aanzien van jonggehandicapten en studerenden. In het voorgenomen wetsvoorstel tot wijziging van de uitvoeringsorganisatie sociale verzekeringen (wetsvoorstel Organisatiewet sociale verzekeringen) zal worden voorgesteld om de bedrijfsverenigingen van hun taak te ontheffen. Er zal een nieuwe verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de uitvoeringsinstellingen en de rechtsopvolger van het Tica worden vastgelegd. Gezien de fase waarin de voorbereidingen van dat wetsvoorstel zich thans bevinden, wordt in dit wetsvoorstel vooralsnog uitgegaan van de Nieuwe Algemene Bedrijfsvereniging als uitvoerende instantie.

Door de aansluiting bij het regime van de AAW bevat deze regeling een groot aantal bepalingen die, gelet op de kring van rechthebbenden, in de praktijk naar verwachting van beperkte betekenis zullen zijn. Gewezen kan onder meer worden op de bepalingen met betrekking tot herziening van de uitkering vanwege toegenomen arbeidsongeschiktheid, de bepalingen met betrekking tot maatregelen en boeten en de bepalingen met betrekking tot het recht van regres. Niettemin is het kabinet van oordeel dat genoemde bepalingen in deze regeling dienen te worden opgenomen. Voor een beperkt aantal gevallen en situaties kunnen immers genoemde bepalingen wel feitelijke betekenis hebben.

Dit wetsvoorstel regelt de arbeidsongeschiktheidsuitkering van jonggehandicapten en studerenden. In het wetsvoorstel voor de Invoeringswet premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (Invoeringswet) wordt, in samenhang met de voorgenomen intrekking van de AAW, voorzien in het uitkeringsregime van degenen zonder arbeidsverleden die thans reeds een uitkering op grond van de AAW hebben en van degenen zonder arbeidsverleden die reeds vó ór de invoering van deze wet arbeidsongeschikt zijn, maar vanwege de wachttijd van 52 weken nog geen recht op AAW-uitkering hebben. In het kader van dat wetsvoorstel wordt geregeld dat zij voortaan uitkering op grond van deze wet zullen hebben, dan wel zullen krijgen op het moment dat zij hun wachttijd hebben volgemaakt. De financiering van deze bestaande gevallen komt eveneens ten laste van de algemene middelen. In het wetsvoorstel Invoeringswet worden ook de noodzakelijke wijzigingen als gevolg van het intrekken van de AAW en het totstandkomen van de Wajong in de overige wetten geregeld. Meer technische aanpassingen zullen worden ondergebracht in een wetsvoorstel Aanpassingswet.

De opbouw van deze memorie is als volgt. In paragraaf 2 wordt eerst, voor zover relevant, ingegaan op de voorgeschiedenis van deze wet. Vervolgens wordt in paragraaf 3 aandacht besteed aan de uitgebrachte adviezen en commentaren.

In paragraaf 4 komen de hoofdlijnen van het wetsvoorstel aan de orde. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de wenselijkheid van een specifieke voorziening; de kring van rechthebbenden; recht, hoogte en duur van de uitkering en de financiering. In paragraaf 5 komt een aantal overige aspecten in verband met het recht op uitkering aan de orde. Tenslotte wordt in paragraaf 6 aandacht besteed aan een aantal bijzondere aspecten van de regeling.

Eerste termijn Tweede Kamer
	06-11-1996	CDA	P.J. (Pieter Jan) Biesheuvel i
	06-11-1996	D66	A.J. (Arthie) Schimmel i
	06-11-1996	RPF	L.C. (Leen) van Dijke i
	06-11-1996	SP	J.G.Ch.A. (Jan) Marijnissen i
	06-11-1996	SGP	B.J. (Bas) van der Vlies i
	06-11-1996	GL	P. (Paul) Rosenmöller i
	06-11-1996	GPV	E. (Eimert) van Middelkoop i
	06-11-1996	VVD	H.A.L. (Henk) van Hoof i
	06-11-1996	PvdA	J. (Jeltje) van Nieuwenhoven i
	07-11-1996	Staatssecretaris	F.H.G. (Frank) de Grave i
	13-11-1996	Staatssecretaris	F.H.G. (Frank) de Grave i
Eerste termijn Eerste Kamer
	15-04-1997	CDA	J. (Hannie) van Leeuwen i
	15-04-1997	D66	H.M. (Hanneke) Gelderblom-Lankhout i
	15-04-1997	VVD	H.F. (Han) Heijmans i
	15-04-1997	PvdA	W. (Willem) van de Zandschulp i
	15-04-1997	PvdA	M.F. (Ria) Jaarsma i
	15-04-1997	GPV	K. (Kars) Veling i
	15-04-1997	SP	J.M.A.M. (Jan) de Wit i
	15-04-1997	GL	J.H. (Ans) Zwerver i
	15-04-1997	Staatssecretaris	F.H.G. (Frank) de Grave i
Tweede termijn Eerste Kamer
	15-04-1997	CDA	J. (Hannie) van Leeuwen i
	15-04-1997	D66	H.M. (Hanneke) Gelderblom-Lankhout i
	15-04-1997	VVD	H.F. (Han) Heijmans i
	15-04-1997	PvdA	W. (Willem) van de Zandschulp i
	15-04-1997	PvdA	M.F. (Ria) Jaarsma i
	15-04-1997	GPV	K. (Kars) Veling i
	15-04-1997	SP	J.M.A.M. (Jan) de Wit i
	15-04-1997	GL	J.H. (Ans) Zwerver i
	15-04-1997	Staatssecretaris	F.H.G. (Frank) de Grave i

Deze website is tot stand gekomen mede dankzij een subsidie van Instituut Gak.