Socialezekerheids­stelsel

Dit wetsvoorstel werd op 21 november 2013 ingediend door de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Klijnsma i.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat maatregelen noodzakelijk zijn om sociale zekerheidsuitkeringen in stand en toegankelijk te houden, extra ondersteuning te bieden aan mensen die een steuntje in de rug nodig hebben, ernstige misdragingen jegens uitvoerders van de sociale zekerheidswetten tegen te gaan en de bijstand meer activerend te maken.

Ingediend
21 november 2013

Volledige titel
Wijziging van de Wet werk en bijstand en enkele andere sociale zekerheidswetten (Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten)

Ondertekening memorie van toelichting

Kamercommissies

Evenals het regeerakkoord Bruggen slaan1 weerspiegelt het voorliggende wetsvoorstel de zoektocht naar het beste van twee werelden. Met dit wetsvoorstel, waarmee de regering invulling geeft aan het regeerakkoord, beoogt de regering rechtvaardige keuzes te maken en de juiste balans te vinden. Zo voorziet het wetsvoorstel in maatregelen om ervoor te zorgen dat socialezekerheidsregelingen houdbaar en toegankelijk blijven én in maatregelen voor mensen die het zonder een extra steuntje in de rug niet kunnen redden. Om de bijstand activerender te maken spreekt de regering bijstandsgerechtigden aan op de inzet van de eigen mogelijkheden, tegelijkertijd oog houdend voor de menselijke maat. De regering komt met een meetlat in de vorm van een uniformering van diverse arbeidsver-plichtingen om de naleving te verbeteren, tegelijkertijd ruimte latend aan de gemeenten voor maatwerk.

Een grote uitdaging voor de regering is om zoveel mogelijk mensen te laten participeren. Daartoe heeft de regering een nota van wijziging voor de Participatiewet in voorbereiding. Met de invoering van één regeling via die wet wil de regering mensen die nu aan de kant staan meer kansen bieden. Meer kansen op (regulier) werk of, als dat (nog) niet kan, meer kansen op andere vormen van participatie. De polisvoorwaarden in dit wetsvoorstel komen overeen met die in de bijstand. Vanuit een integrale benadering beoogt de regering met het voorliggende wetsvoorstel het activerende karakter van die voorwaarden te vergroten.

Een andere grote uitdaging voor de regering is te zorgen voor de toekomstbestendigheid van de bijstand: de bijstand houdbaar en toegankelijk houden nu de vergrijzing toeneemt en de beroepsbevolking daalt. Om dat doel te bereiken, versterkt de regering met dit wetsvoorstel het vangnetkarakter van de bijstand. De regering wil voorkomen dat

Kamerstukken II 2012/13, 33 410, nr. 15, p. 9, en p. 58, nr. 76.

binnen een huishouden sprake kan zijn van stapeling van uitkeringen. Dat houdt geen rekening met de kostenvoordelen die er zijn als er meerdere volwassenen samen een huishouding voeren. Ook is het ongewenst dat de inkomsten in een huishouden door stapeling van uitkeringen hoger zijn dan bij de buurman of buurvrouw die aan het werk is. Tegelijkertijd wordt ervoor gezorgd dat het wel loont om aan het werk te gaan door dit loon niet te verrekenen met de uitkeringen in het huishouden.

Het regeringsbeleid met betrekking tot de Algemene Ouderdomswet (AOW) is erop gericht deze voorziening ook voor de jonge generaties veilig te stellen. Dat houdt in dat de noodzakelijke maatregelen worden genomen om -nu het aantal ouderen snel groeit en de beroepsbevolking licht zal gaan krimpen- de betaalbaarheid oftewel de houdbaarheid van de AOW te kunnen garanderen. Een van die maatregelen sluit aan bij de hiervoor genoemde maatregel in de bijstand en is daarom in dit wetsvoorstel opgenomen. De uitkering van mensen die een uitkering op grond van de AOW ontvangen en die samenwonen met één of meer volwassenen (ook als het gaat om eerste graad bloedverwanten), wordt vastgesteld op 50% van het netto minimumloon. Deze norm voor mensen die samenwonen zal ook gaan gelden voor de andere minimumregelingen; de Algemene nabestaandenwet (Anw), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en de Toeslagenwet (TW).

De regering sluit de ogen niet voor mensen die het zonder een extra steuntje in de rug niet kunnen redden. Voor deze groep voorziet dit wetsvoorstel in een aantal maatregelen. In het regeerakkoord zijn afspraken gemaakt over de intensivering van het armoedebeleid. Er komt een verruiming van de individuele bijzondere bijstand voor daadwerkelijk gemaakte kosten. Extra aandacht is er voor gezinnen met kinderen, werkenden met een laag inkomen en ouderen met klein pensioen. Daarnaast verruimt de regering de mogelijkheden voor categoriale bijzondere bijstand in de vorm van aanvullende zorgverzekering en voor de verstrekking van een pas voor culturele/ maatschappelijke/sportieve voorzieningen. De overheidssteun aan het Jeugdsportfonds Nederland wordt verlengd en de Sportimpuls wordt verhoogd. De langdurigheids-toeslag wordt vervangen door een individuele toeslag voor personen die langdurig van een laag inkomen rond moeten komen zonder zicht op verbetering. Het regeerakkoord bevat een intensivering van structureel € 100 miljoen ten behoeve van armoedebeleid. Dit wetsvoorstel voorziet in de voor een aantal van deze maatregelen noodzakelijke aanpassingen in de regelgeving. Voorts regelt dit wetsvoorstel dat de bijdrage op grond van de Mogelijkheid Koopkrachttegemoetkoming Oudere Belastingplichtigen (MKOB) bij de bijstandsverlening niet langer als middel zal worden aangemerkt. Dit is vooral in het voordeel van mensen die wegens onvolledige AOW-opbouw een beroep moeten doen op aanvullende bijstand voor 65-plussers.

Voor de houdbaarheid van het socialezekerheidsstelsel en voor het functioneren van onze democratische rechtstaat moeten de uitvoerende instanties en hun functionarissen hun publieke taak op een integere wijze kunnen uitoefenen. Het respect tussen de uitvoerende instanties, hun functionarissen en uitkeringsgerechtigden moet wederzijds zijn. Zeer ernstige misdragingen jegens ambtenaren tijdens het verrichten van hun werkzaamheden zijn voor de regering nimmer te tolereren. De regering heeft goed geluisterd naar de bezwaren vanuit gemeenten tegen de werking van de huidige bepaling inzake zeer ernstige misdragingen in de bijstand. Dit wetsvoorstel voorziet in een aanscherping van deze bepaling en van opneming van die aangescherpte bepaling in alle socialezeker- heidswetten. Het is vervolgens aan de gemeente om de hoogte en de duur van de verlaging van de uitkering te bepalen. De regering gaat ervan uit dat wie kan werken niet van een uitkering afhankelijk hoort te zijn. Daarom herziet de regering de bestaande ontheffingen van de arbeids- en re-integratieverplichting en gaat de tegenprestatie naar vermogen voortaan voor iedereen gelden. Om de polisvoorwaarden van de bijstand te laten aansluiten bij de kansen die de Participatiewet biedt wil de regering dat de aan het recht op bijstand verbonden verplichtingen glashelder zijn voor de bijstandsgerechtigde. Dit zal de naleving verbeteren. Ook wil de regering de uitvoerende instantie faciliteren bij de handhaving van de naleving van de verplichtingen. Om een en ander te bereiken voorziet het voorliggende wetsvoorstel in uniformering van diverse arbeidsverplichtingen en van de duur en hoogte van de bijbehorende maatregel. Als het niet naleven van dergelijke aan de bijstand verbonden verplichtingen heeft geleid tot een verwijtbaar onnodig gebruik van uitkering, wordt de bijhorende maatregel een verlaging van de bijstand met 100% gedurende drie maanden. Herziening kan plaatsvinden op verzoek van betrokkene en zodra aan het college uit diens houding en gedragingen ondubbelzinnig is gebleken dat hij de arbeidsverplichtingen weer nakomt.

Eerste termijn Tweede Kamer
	06-02-2014	VVD	S.C.C.M. (Sjoerd) Potters i
	06-02-2014	GL	L.G.J. (Linda) Voortman i
	06-02-2014	SP	S. (Sadet) Karabulut i
	06-02-2014	SGP	E. (Elbert) Dijkgraaf i
	06-02-2014	50PLUS	N.P.M. (Norbert) Klein i
	06-02-2014	CU	C.J. (Carola) Schouten i
	06-02-2014	PVV	M. (Machiel) de Graaf i
	06-02-2014	D66	S.P.R.A. (Steven) van Weyenberg i
	06-02-2014	PvdA	J.W.M. (John) Kerstens i
	06-02-2014	Staatssecretaris	J. (Jetta) Klijnsma i
Tweede termijn Tweede Kamer
	06-02-2014	VVD	S.C.C.M. (Sjoerd) Potters i
	06-02-2014	GL	L.G.J. (Linda) Voortman i
	06-02-2014	CDA	P.E. (Pieter) Heerma i
	06-02-2014	SP	S. (Sadet) Karabulut i
	06-02-2014	SGP	E. (Elbert) Dijkgraaf i
	06-02-2014	50PLUS	N.P.M. (Norbert) Klein i
	06-02-2014	PVV	M. (Machiel) de Graaf i
	06-02-2014	D66	S.P.R.A. (Steven) van Weyenberg i
	06-02-2014	PvdA	J.W.M. (John) Kerstens i
	06-02-2014	Staatssecretaris	J. (Jetta) Klijnsma i
Eerste termijn Eerste Kamer
	24-06-2014	CDA	G.H. (Gerrit) Terpstra i
	24-06-2014	D66	J.P. (Joris) Backer i
	24-06-2014	D66	M.C. (Marijke) Scholten i
	24-06-2014	GL	Ch.P. (Tof) Thissen i
	24-06-2014	CU	P. (Peter) Ester i
	24-06-2014	PvdA	E.M. (Esther-Mirjam) Sent i
	24-06-2014	PVV	C.J. (Kees) Kok i
	24-06-2014	SP	A. (Tuur) Elzinga i
	24-06-2014	VVD	H.G.J.M. (Henk) Beckers i
	24-06-2014	CDA	G.H. (Gerrit) Terpstra i
	24-06-2014	D66	J.P. (Joris) Backer i
	24-06-2014	D66	M.C. (Marijke) Scholten i
	24-06-2014	GL	Ch.P. (Tof) Thissen i
	24-06-2014	CU	P. (Peter) Ester i
	24-06-2014	PvdA	E.M. (Esther-Mirjam) Sent i
	24-06-2014	PVV	C.J. (Kees) Kok i
	24-06-2014	SP	A. (Tuur) Elzinga i
	24-06-2014	VVD	H.G.J.M. (Henk) Beckers i

Deze website is tot stand gekomen mede dankzij een subsidie van Instituut Gak.