Dit wetsvoorstel werd op 1 oktober 1985 ingediend door de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, De Graaf i.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is in het kader van het tegengaan van misbruik in de sociale zekerheid strafbepalingen in de Algemene Bijstandswet op te nemen.

Ingediend
1 oktober 1985

Volledige titel
Opneming van strafbepalingen in de Algemene Bijstandswet

Ondertekening memorie van toelichting

Kamercommissies

Algemeen Gedurende de laatste jaren wordt in het regeringsbeleid veel aandacht besteed aan de bestrijding van fraude en misbruik. In dit kader kan in het bijzonder worden gewezen op de belangrijke werkzaamheden van de interdepartementale stuurgroep misbruik en oneigenlijk gebruik (ISMO), die op dit terrein intensieve werkzaamheden heeft verricht en onlangs haar eindrapport heeft uitgebracht (Kamerstukken II, 1984/85, 17050, nr. 36). Hierin is vooral de noodzaak om misbruik en oneigenlijk gebruik van de wetgeving tegen te gaan duidelijk aan de orde gesteld en gewezen op de ernstige gevolgen van het ongemoeid laten ervan. Dit leidt tot aantasting van de geloofwaardigheid van de doeleinden van de centrale overheid en tot een groeiend onbehagen, ook bij degenen die van collectieve voorzieningen gebruik moeten maken en dit op correcte wijze doen. Bovendien vloeien hieruit ongewenste hogere financiële uitgaven voor de overheid voort. Dezerzijds wordt de noodzaak om misbruik en oneigenlijk gebruik op het terrein van de sociale wetgeving tegen te gaan volledig erkend. De sociale wetten zijn er op gericht te bevorderen dat uitkeringen worden verleend aan degenen die daarop rechtens aanspraak hebben. Misbruik heeft tot gevolg dat ten onrechte uitkeringen worden genoten, hetgeen zoveel mogelijk dient te worden tegengegaan. Het onderhavige wetsontwerp, dat betrekking heeft op het opnemen van strafsancties in de Algemene Bijstandswet, dient eveneens in het kader van de bestrijding van misbruikte worden bezien. Tot nu toe zijn in de Algemene Bijstandswet geen specifieke strafbepalingen opgenomen gericht tegen degene, die opzettelijk in strijd met de waarheid gegevens verstrekt of achterhoudt om aldus een uitkering te verkrijgen, dan wel tegen degene die nalatig is voor de bijstand van belang zijnde gegevens aan de gemeente te melden. Hier is sprake van een duidelijk verschil met andere sociale wetten waarin wel strafbepalingen zijn opgenomen. Onder de huidige omstandigheden dient nader te worden overwogen of de Algemene Bijstandswet op dit punt aanpassing behoeft. 

Een juiste toepassing van de Algemene Bijstandswet is in belangrijke mate afhankelijk van de door de betrokkene zelf gegeven inlichtingen. Slechts indien juiste gegevens omtrent diens omstandigheden bekend zijn, kunnen de gemeenten op verantwoorde wijze beslissingen nemen omtrent de toekenning en de hoogte van uitkeringen. Dit geldt in het bijzonder voor de bijstand, omdat deze bij voortduring moet worden afgestemd op de financiële middelen en de omstandigheden van persoon en gezin. In verband hiermede is in de wet de verplichting opgenomen, dat de betrokkene aan de gemeente mededeling moet doen van al datgene wat van belang is voor de verlening van bijstand of de voortzetting van verleende bijstand, zo mogelijk onder overlegging van bewijsstukken (artikel 30, tweede lid). Komt hij deze verplichting niet na dan kan de uitkering worden herzien zodra de van belang zijnde omstandigheden aan de gemeente bekend zijn geworden en zou hetgeen ten onrechte werd uitgekeerd achteraf moeten worden verhaald. Voorts kan in zo'n geval worden overwogen om de uitkering gedurende een bepaalde periode te verlagen wegens betoond onvoldoende besef van verantwoordelijkheid. Dit is echter gezien het minimum karakter van de bijstand aan beperkingen gebonden. Jegens degene die opzettelijk onjuiste inlichtingen verstrekt om een uitkering te verkrijgen of nalaat aan voornoemde verplichting te voldoen, kan thans op grond van de Algemene Bijstandswet zelf niet strafrechtelijk worden opgetreden. Zo kan een bijstandscliënt bewust nalaten om voor de bijstand van belang zijnde inlichtingen aan de gemeente te geven zonder dat op hem een bepaalde delictsomschrijving van toepassing is. Een dergelijke uitzonderingspositie van degene die bijstand ontvangt behoort in het kader van de sociale wetgeving niet langer te worden gehandhaafd. Specifiek op de bijstand gerichte sanctiebepalingen acht ik dan ook nodig. Weliswaar kan op het terrein van de bijstand tot strafvervolging worden overgegaan, indien wordt voldaan aan de delictsomschrijvingen van het Wetboek van Strafrecht inzake valsheid in geschrifte of oplichting (art. 225 resp. 326 W.v.S.). 

Eerste termijn Tweede Kamer
	23-09-1986	PvdA	C.I. (Ien) Dales i
	23-09-1986	RPF	M. (Meindert) Leerling i
	23-09-1986	VVD	G.B. (Ad) Nijhuis i
	23-09-1986	SGP	B.J. (Bas) van der Vlies i
	23-09-1986	CDA	G. (Gerard) van Muiden i
	23-09-1986	PSP	A.Ch. (Andrée) van Es i
	23-09-1986	Staatssecretaris	L. (Louw) de Graaf i
	23-09-1986	Minister	F. (Frits) Korthals Altes i
Tweede termijn Tweede Kamer
	23-09-1986	PvdA	C.I. (Ien) Dales i
	23-09-1986	SGP	B.J. (Bas) van der Vlies i
	23-09-1986	Minister	F. (Frits) Korthals Altes i
	23-09-1986	Staatssecretaris	L. (Louw) de Graaf i
Derde termijn Tweede Kamer
	23-09-1986	PvdA	C.I. (Ien) Dales i
	23-09-1986	Minister	F. (Frits) Korthals Altes i
Eerste termijn Eerste Kamer
	16-12-1986	PvdA	W. (Willem) van de Zandschulp i
	16-12-1986	CDA	J.H. (Jo) Franssen i
	16-12-1986	PSP	T.E.M. (Titia) van Leeuwen i
	16-12-1986	Staatssecretaris	L. (Louw) de Graaf i
Tweede termijn Eerste Kamer
	16-12-1986	PvdA	W. (Willem) van de Zandschulp i
	16-12-1986	Staatssecretaris	L. (Louw) de Graaf i
Derde termijn Eerste Kamer
	16-12-1986	PvdA	W. (Willem) van de Zandschulp i
	16-12-1986	Staatssecretaris	L. (Louw) de Graaf i

Deze website is tot stand gekomen mede dankzij een subsidie van Instituut Gak.